Gizlilik
Hiç bir alışveriş sitesinde dolanırken baktığınız ürünün daha sonra internette karşınıza çıktığını gördünüz mü? Peki hiç baktığınız ürünün benzerlerine denk geldiğiniz oldu mu? Evet, çünkü bu internet siteleri (büyük bir çoğunluğu) sizi “hatırlamak” için çerezleri kullanır.
Bu tarz ufak detaylar interneti daha hoş bir hale getiriyor. Ayrıca pazarlamacıların, sizin çevrimiçi hareketlerinizi takip etmesini ve size en doğru ürünü sunmasına yardımcı oluyor.
Yani: Çerezler hayatı bir nebze iyileştiriyorlar ancak sizin için tamamen iyiler diyemeyiz. Şunu da ekleyelim; çerezlerin gerçek ismi olan cookie (kurabiye), yediğimiz kurabiyeden gelmiyor. Haliyle, çerez de öyle..
Dengeyi bulmak
Çerezlerinizi hem güvenliğinizi hem rahatlığınızı sağlayacak şekilde nasıl ayarlayabilirsiniz? En temel ayrım ile başlayın: ilk parti ve üçüncü parti çerezler. İşin özü, ilk parti çerezler kendi sitelerinden ayrılmıyorlar – ayrıldığınızda sizi takip etmiyorlar. Ve üçüncü parti çerezler, birçok durumda sizi takip ediyor, tercihlerinizi hatırlıyor ve uzun süre sisteme giriş yapmış kalmanızı sağlıyor.
Üçüncü parti çerezlerin böyle bir sınırlaması yok. Üçüncü parti bir reklamcı olabilir, örneğin ziyaret ettiğiniz sitelerden birindeki reklam alanları. Sizin alışveriş sitesinde olduğunuzu ve yeni laptoplara baktığınızı biliyordu. Daha sonra, haberlere bakmak için bir siteye girdiniz diyelim. Ve yanda az önce baktığınız leptopun reklamı. Ya da eşinizin yaptığı son alışverişte aldığı ürünler. Veya eşinizle aynı bilgisayarı kullanıyorsanız, onun doğum gününden önce ona alacağınız hediyeyi Facebook reklamlarında görebilir.
Evet, bunlar üçüncü parti çerezlere hoş olmayan bakış açıları – ancak unutmayın ki internette bilgileriniz basitçe kaybolmaz ve sizin iyiliğiniz için değil, sizden kar sağlamak isteyen kuruluşlar için birikirler.
Diğer önemli bir ayrım ise kalıcı ve geçici çerezler. Geçici çerezler kullanıcıları internette bir süre takip ederler. Örneğin bir siteye girdiniz ve sitenin dil ayarlarından Türkçe’yi seçtiniz. Sitedeki diğer sayfalar size Türkçe olarak gözükecektir. Sonraki gün siteye girdiğinizde tekrar Türkçe’yi seçmeniz gerekir. Çünkü tarayıcınızı kapattığınızda çerezler silinir.
Kalıcı çerezler ise bilgisayarınızda yaşarlar. Siz onları silene ya da kullanım tarihleri bitene kadar kaybolmazlar.
Çerezler hakkında anlatılacak daha çok şey var, ancak bilmeniz gereken en önemli şey onları nasıl kontrol edebileceğiniz. Çerezleri tarayıcı ayarlarından kontrol edebilirsiniz. Bu arada, kontrol diye bahsettiğimiz şey onları silmek. Çerezleri zaman zaman kendiniz de silebilirsiniz veya otomatik olarak belli zamanlarda silinmesini sağlayabilirsiniz. Sizlere Google Chrome, Mozilla Firefox ve Internet Explorer – Microsoft Edge’de nasıl yapabileceğinizi göstereceğiz.
Google Chrome’da çerezleri kontrol etmek
Sağ üstten açılır menüyü açın ve sırasıyla ayarlar → sayfanın en aşağısından gelişmiş ayarları göster → içerik ayarları.
Çerezler bölümünden “yerel verileri sadece tarayıcıdan çıkana kadar koru” seçeneğini seçin.
Üçüncü taraf çerezlerini ve site verilerini engelle seçeneğini seçin.
Mozilla Firefox’ta çerezleri kontrol etmek
Sağ üst köşeden açılır menüyü açıp Seçeneklere girin.
Soldaki menüden Gizlilik seçeneğine tıklayın.
Geçmiş açılır sekmesinin altından “geçmiş için özel ayarları kullansın” seçeneğini seçin, ardından üçüncü taraf çerezlerini kabul et bölümünü asla olarak değiştirin.
Tutma sınırı kısmını da Firefox kapatılana dek olarak değiştirin.
Microsoft Edge ve Internet Explorer’da çerezleri kontrol etmek
Internet Explorer‘da:
Sağ üstten açılır menüyü açın ve İnternet seçenekleri‘ne tıklayın.
Gizlilik sekmesinden gelişmiş seçeneğine tıklayın.
Sitelerin veri ayarlamasını engelle‘yi seçin.
Üçüncü parti çerezleri engelle‘yi ve geçici çerezlere her zaman izin verin.
Edge için;
Sağ üst köşeden açılır menüyü açın ve Ayarlara basın.
Tarama verilerini temizle bölümünden temizlenecekleri seçin.
Çerezler ve kayıtlı internet sitesi verilerini ve diğer silmek istediğiniz verileri seçin, temizleye basın.
Ayarlar sekmesine geri dönün
Aşağı inip gelişmiş seçeneklere göz atın.
Aşağıdan üçüncü parti çerezlerini engelleyin.
Önemli bir şey belirtmemiz lazım: Tarayıcı çerezlerinizi temizlediğinizde bütün “beni hatırla” seçeneklerinizi de silecek – giriş yaptığınız internet siteleri komple gidecek ve hepsini tekrar girmeniz gerekecek. Bu da gizliliğin bedeli.
İpuçları