Çocukların çevrimiçi güvenliği: Ebeveynler için pratik bir rehber

İnternet asla unutmaz. Çocukların bugün paylaştıkları veya yayınladıkları içerikler, kısa zaman içinde ya da yıllar sonra onlara zarar verebilir. Çocuğunuzun dijital ayak izini kavga veya yasaklara başvurmadan nasıl azaltabileceğinize dair önerilerimizi bu yazımızda bulabilirsiniz.

Çocukların ve gençlerin dijital ayak izini nasıl azaltabiliriz?

İnternet artık çoğu çocuk ve genç için ikinci bir ev haline geldi. Birçoğu ilk cihazını ilkokul veya ortaokulda edinirken, modern eğitim temelde teknolojiye dayalı olarak yürümekte. Bu ortamı fırsat bilen siber suçlular çocukları kişisel ayrıntılarını ifşa etmeye ikna edebilir, zararlı bağlantılar gönderebilir, onları güvenli olmayan sohbetlere çekebilir ve hatta ebeveynlerinin banka hesaplarını boşaltabilirler.

Bu nedenle siber güvenlik, evde günlük yaşamın bir parçası haline gelmelidir. Çocuklarınızın dijital ayak izini azaltmaya yönelik rehberimiz, riskleri tam olarak anlamanıza ve toptan yasaklar uygulamadan veya şikayetleri görmezden gelmeden güvenli bir çevrimiçi ortam yaratmanıza yardımcı olacaktır.

Nelere dikkat etmelisiniz?

Öncelikle, ebeveyn olarak özellikle dikkat etmeniz gereken dijital “önemli noktalar”ı belirleyelim:

  • Güvenli olmayan mesajlaşma uygulamalarında okullar veya üniversiteler için grup sohbetleri
  • Oyunlardaki sesli sohbetler
  • Sosyal platformlarda aşırı paylaşım
  • Web’de ve küresel sosyal ağlarda yapılan aramalar
  • Yapay zeka araçlarını kullanma ve güvenli bir şekilde içerik üretme
  • Cihazlar ve genel ağlar için genel güvenli kullanım uygulamaları

Çocuklarınızı korumanın en iyi yolu sıkı kontroller yapmak değil, onlarla dürüstçe konuşmaktır. Elbette, web sitelerini engelleyebilir, telefon kullanımına sınırlama getirebilir ve çocuğunuz Gemini‘ı her kullandığında onun başında bekleyebilirsiniz. Ancak bu, onların güvenini kaybetme riskini doğurur ve günün sonunda onların özgürlüğünün önünde duran bir kötü adam gibi görünebilirsiniz. Ağır kısıtlamalar her zaman bu kısıtlamaları aşma girişimlerine yol açar. Anlayış geliştirmek ve kuralların neden var olduğunu açıklamak çok daha iyidir.

Çocuğunuzun sorunlardan uzak durmasına ve dijital ayak izini kontrol altında tutmasına yardımcı olacak bazı pratik adımlar aşağıda sıralanmıştır.

Ne paylaştığınıza dikkat edin

Z kuşağı ve Alfa kuşağı için, hayatı internette paylaşmak artık ikinci bir gerçeklik. Ancak aşırı paylaşım yapmak, yani internet ortamında gereğinden fazla rahat davranmak, genellikle bilgisayar korsanlığına ve hatta çevrimdışı risklere kapı açar.

Çocuğunuza, hizmetlere kaydolurken soyadını, doğum tarihini, okul adını veya yaşadığı şehri asla paylaşmamasını hatırlatın. Riski açıklayın: Kötü niyetli kişiler bu verileri kullanarak onları bulabilir, isimleriyle selam vererek ve sınıf arkadaşlarının akrabası gibi davranarak sahte bir güven ortamı yaratabilirler.

Gönderilerde ve hikayelerde coğrafi konum belirlemeyi varsayılan olarak kapatın. Bir gönderi konum bilgisi gerektiriyorsa, çocuğunuz o yerden ayrıldıktan sonra paylaşın.

Çocuğunuzun düzenli olarak gittiği yerlere de dikkat edin ve seyahat planlarınızı paylaşmaktan kaçının. “Altın standart”, çocuğunuza yükledikleri fotoğraflardan coğrafi etiketleri kaldırmayı öğretmektir. Bunun neden önemli olduğu ve nasıl yapılacağı konusunu, Meta veriler: İçinde saklı olanı ortaya çıkarma başlıklı yazımızda ele almıştık.

Bir başka tabu da kişisel bilgileri paylaşmaktır, hatta bazı durumlarda okul üniformalarını bile paylaşmamaları gerekir. Okul belirgin bir görünüme sahipse, kıyafetlerin (spor veya normal) fotoğrafları veya videoları bile çok fazla bilgi verebilir.

İnternetin ilk kuralını tekrar edin: İnternete giren her şey, internette kalır. Yayınladıkları her şey, itibarlarının zedelenmesinden dolandırıcıların eline geçen verilere kadar çeşitli sonuçlara yol açabilir. Çocuğunuz sadece deneyimlerini paylaşmak istiyorsa, bir blog açmasını önerin. Bunu nasıl güvenli bir şekilde yapabileceğini merak edenler ‘Çocuğunuzun güvenliği için hiç endişe etmeden blog yazarı olmasına nasıl yardımcı olabilirsiniz?‘ başlıklı yazımıza göz atabilirler.

Tıkladığınız bağlantılara dikkat edin

Muhtemelen siz kimlik avının ne olduğunu biliyorsunuzdur, ancak çocuğunuz bilmiyor olabilir. Gönderilen tüm bağlantıların, akıllı telefonlar ve bilgisayarlar için güvenilir bir kimlik avı önleme aracıyla taranması gerektiğini açıklayın.

İnanılmaz teklifler, sürpriz ödüller ve diğer "inanılmaz fırsatlar" her zaman şüphe uyandırmalıdır ve bağlantıya tıklamadan önce size gösterilmelidir. Örneğin, Dolandırıcılar genç oyunculara nasıl saldırıyor? başlıklı yazımızda kimlik avı dolandırıcılıklarını ayrıntılarla ele aldık. Bu yazıda verilen örnekleri kullanarak, bağlantıları kontrol etmemek durumunda neler olabileceğini çocuğunuza gösterin.

Çevrimiçi ortamda kiminle oyun oynadığınıza dikkat edin

Sesli sohbet içeren çok oyunculu bir oyuna kendini kaptıran gençler, söyledikleri konusunda pek hassas olamayabilir. Oyun dünyası, yetişkinlerin zararlı amaçlar için gençlerle güven ilişkisi kurdukları bir ortam haline gelmiş durumda. Bu nedenle çocuğunuzla net bir sınır belirleyin; sesli sohbet sadece oyunla ilgili konularda kullanılmalıdır. Birisi konuyu kişisel konulara yönlendirmeye kalkarsa, konuşmayı sonlandırmak daha güvenlidir. Eğer ısrar ederse, onu engelleyin.

Herkesin kullanımına açık Wi-Fi ağlarından uzak durun

Halka açık Wi-Fi ağlarını kullanmanın, doğası gereği güvenli olmadığını açıklayın; bu ağlara bağlanıldığında, kötü niyetli kişiler giriş bilgilerini, parolaları, mesajları ve diğer hassas verileri kolayca ele geçirebilir. Mümkün olduğunda, mobil veri kullanmaya devam etmek en iyisidir. Güvenli olmayan bir Wi-Fi ağına bağlanmak çevrimiçi kalmanın tek yoluysa, güvenilir bir VPN hizmeti ile bağlantıyı koruyun. Böylece çocuğunuzun verileri sızdırılmaz.

İndirdiklerinize dikkat edin

Android akıllı telefonlar, her türden dolandırıcılar için cazip hedeflerdir. iPhone'lar için de kötü amaçlı uygulamalar olsa da, Android'e sızmak hala daha kolaydır. Çocuğunuza, kötü amaçlı dosyaların birçok farklı şekilde karşımıza çıkabileceğini öğretin. Bunlar, fotoğraf veya belge kılığına girmiş mesajlar veya e-postalar aracılığıyla (hatta iletilmiş "ev ödevleri"yle) gelebilir ve favori Discord kanallarındaki bağlantıların arkasına da saklanabilir. Varsayılan olarak, tüm ekler dikkatle ele alınmalı ve güvenilir bir antivirüs programı ile otomatik olarak taranmalıdır.

Yapay zekayı akıllıca kullanın ve kendi kararlarınızı kendiniz verin

Denetimsiz chatbot kullanımı sadece etik veya psikolojik bir sorun değil, aynı zamanda bir güvenlik riski de oluşturmaktadır. Son zamanlarda Google, on binlerce ChatGPT sohbetini indeksleyerek bunları internet üzerinden erişilebilir hale getirdi.

Çocuğunuza, yapay zekayı tüm sırlarını anlatabileceği en iyi arkadaşı olarak görmemesi gerektiğini açıklayın. Yapay zeka araçları genellikle büyük miktarda kişisel veriyi; yani çocuğunuzun sohbette yazdığı, sorduğu veya yüklediği her şeyi toplar. Yapay zeka ile gerçek isimlerini, okul bilgilerini, fotoğraflarını veya özel ayrıntılarını paylaşmamaları gerektiğini açıkça ifade edin.

Ve chatbotların birer araç ve yardımcı olduğunu, onlar adına düşünebilen "sihirbazlar" olmadığının altını çizin. Yapay zekanın düşünme yeteneği olmadığını, bu nedenle sunulan tüm "gerçeklerin" iki kez kontrol edilmesi gerektiğini açıklayın.

İçerik filtreleri ve ebeveyn denetimleri ile ilgili yardım

İlk iş olarak çocuğunuzun kullandığı tüm cihazlarda (akıllı telefonlar, tabletler, bilgisayarlar ve hatta akıllı televizyonlar) ebeveyn denetimlerini etkinleştirin. Çoğu işletim sistemi, müstehcen web sitelerini engellemek, belirli uygulamaları kısıtlamak ve arama sonuçlarını filtrelemek için yerleşik özellikler sunar.

Akış platformlarında, yetişkinlere yönelik içeriğe erişimi engellemek için "Kısıtlı" veya "Çocuklar" modunu etkinleştirin. Daha hassas denetim için en iyi seçenek, içeriği gerçek zamanlı olarak filtreleyen, ekran süresi sınırları belirlemenize olanak tanıyan ve yüklü uygulamaları izleyen Kaspersky Safe Kids olacaktır. Özellikle tarayıcılarda olmak üzere, standart filtrelerin gözden kaçırabileceği istenmeyen içeriği algılar ve engeller, hatta çocuğunuzun fiziksel konumunu ve telefonunun pil seviyesini gösterir.

Birlikte izleyin ve tartışın

En etkili filtre bir program değil, sizsiniz. Çocuğunuzla birlikte dizi izlemek, internette gezinmek ve oyun oynamak için zaman ayırın. Bu, onların hayatında neler olup bittiğini anlamanıza ve değerler, duygular ve gerçek hayattaki durumları tartışmak için bir alan yaratmanıza yardımcı olacaktır.

Çocuğunuzun dijital ayak izini daha da minimize etmek ve siber saldırı ve siber zorbalık risklerini azaltmak için aşağıdakileri kullanın:

Çocuklarınızın çevrimiçi güvenliği hakkında daha fazla tavsiye için, Dijital Okul Çantası: Okul Yılı için Ebeveyn Rehberi makalemizi inceleyebilirsiniz.

Çocukları ve gençleri hedef alan çevrimiçi tehditler hakkında daha fazla bilgi almak için aşağıdaki yazılarımıza göz atabilirsiniz:

İpuçları
  • Diğer tüm ülkeler için