Kötü niyetli siber takip (cyber stalk), dünyanın en hızlı artış gösteren suçlarından biridir. İnsanların hayatını mahvedebilecek kadar ciddi bir suçtur ve internet, bir kurbanı hedeflemek ve korkutmak için kullanılır.
Teknoloji hayatımızı değiştirdi. Farklı kıtalardaki arkadaşlarımızla kolayca iletişim kurabiliyor, göz alıcı tatil yerlerinin fotoğraflarını paylaşabiliyor ve hayatımızı faydalı uygulamalarla yönetebiliyoruz. Ancak ne yazık ki, bunların hepsi bir dezavantajla birlikte geliyor ve bazı insanlar başkalarını taciz etmek ve gözdağı vermek için teknolojiyi kullanıyor.
Kötü niyetli siber takibin tanımı oldukça basittir: “seçilen bir kurbanı taciz etmek ve korkutmak için internet veya başka elektronik araçlar kullanma”.
Yaygın özelliklerinden biri, başkasının konumunu ve hem çevrimiçi hem de gerçek dünyadaki etkinliklerini izleme olarak tanımlanan klasik “takip etme” (stalking) davranışıdır. Kötü niyetli siber takipçilerin kurbanlarının arabalarına GPS cihazı yerleştirdikleri, telefonlarında coğrafi konum bulucu casus yazılımlar kullandıkları ve kurbanlarının bulunduğu yeri takıntılı olarak sosyal medya üzerinden takip ettikleri bilinmektedir.
Kötü niyetli siber takip, kurbanları korkutma veya hayatlarını çekilmez hale getirme amaçlı başka davranışlar da içerebilir. Örneğin kötü niyetli siber takipçiler kurbanlarını sosyal medyada hedefleyebilir, provoke etmeye çalışır ve tehdit mesajları gönderebilir; arkadaşları ve hatta işverenleri de dahil olmak üzere kurbanın çevresiyle iletişim kurmak için e-postaları ele geçirebilirler. Kötü niyetli sosyal medya takibi, sahte fotoğraflar veya tehdit içerikli özel mesajlar göndermeyi içerebilir. Kötü niyetli siber takipçiler çoğu zaman, kurbana zarar verecek söylentiler yayar ve yalan suçlamalarda bulunur, hatta intikam pornoları oluşturup yayınlar. Ayrıca kimlik hırsızlığı yapabilir ve kurbanları hakkında sahte sosyal medya profilleri veya bloglar oluşturabilirler.
Artık kötü niyetli siber takibin ne olduğunu biliyoruz. Peki bunun kurbanları kim? Yanıtı duyunca şaşırabilirsiniz. Kötü niyetli siber takibin çoğu kurbanı kadın olsa da yüzde 20 ila 40'ı aslında erkeklerden oluşuyor.
Kötü niyetli siber takip, birini sosyal ağda takip etmekten çok daha fazlasıdır. Kötü niyetli siber takibin belirleyici özelliği, kurbana gözdağı verme niyetidir.
Öncelikle yapmanız gerekenlerden biri, Google'da kendinizi aramak ve potansiyel bir kötü niyetli siber takipçinin internette sizin hakkınızdaki hangi bilgileri bulabileceğini görmektir. Kendinizle ilgili bilgileri bulmanın ne kadar kolay olduğunu görünce şok olabilirsiniz. Hatta ev adresinizi, telefon numaranızı ve diğer kişisel bilgilerinizi bulun.
Bunun kötü olduğunu düşünüyorsanız birisinin, arkadaşlarınızın ve ailenizin sosyal medya hesaplarına da eriştiğinde sizinle ilgili ne kadar veri toplayabileceğini kontrol etmek isteyebilirsiniz. Örneğin hangi barda, hangi arkadaşlarınızla olduğunuzu veya bir sonraki tatile ne zaman çıkacağınızı öğrenebilirler.
Size ait olduğu iddia edilen ama başka birinin yüklediği şeyleri bile bulabilirsiniz: sahte bir blog veya telefon numaranızı ve ev adresinizi ifşa eden bir Craigslist hesabı.
Kötü niyetli siber takipçiler de işe böyle başlar: kurbanlarını Google’da araştırıp bulabilecekleri her şeyi bularak. Bu, söz konusu bilgileri elde etmeyi mümkün olduğunca zorlaştırmanız gerektiği anlamına gelir.
Kendinize ait verilerle başlayın. Sosyal medya hesaplarınıza bir göz atın ve henüz yapmadıysanız güçlü gizlilik ayarlarını etkinleştirin.
Web'de sosyal medya hesaplarınızın dışında başka kişisel veriler varsa bunları kaldırmaya başlayın. Sosyal güvenlik numaranız görüntüleniyorsa Google bunu kaldırmanıza yardımcı olur. Verilerin bir kısmını kaldırmak için üçüncü taraf web sitelerine başvurmanız gerekebilir. İşletmeniz için veya web alan adınızı kaydetmek üzere bir posta adresine ihtiyacınız varsa, evinizin adresini değil, bir posta kutusu adresi veya ofis adresi (örneğin muhasebecinizin adresi gibi) kullanın.
Çevrimiçi bir randevu hizmeti kullanıyorsanız, sitede veya e-posta üzerinden tam kimliğinizi vermeyin. Telefon numaranızı yalnızca gerçekten tanıdığınız ve tekrar görmekten rahatsız olmayacağınız kişilere verin. En iyi güvenlik önerisi, adınızı ve soyadınızı çevrimiçi olarak bile vermemek, sadece ilk adınızı vermektir.
Talep her ne kadar makul görünse de kişisel bilgiler vermenizi isteyen bir telefon çağrısı veya e-posta konusunda dikkatli olun. Bir banka veya kredi kartı şirketi telefon ederse, telefonu kapatın ve size verileni değil evraklarınızdaki genel merkez veya şube telefon numarasını kullanarak doğrulamak için geri aramak üzere başka bir telefon kullanın (örneğin sabit hattınız arandıysa cep telefonunuzu kullanın). Ve asla ama asla sosyal güvenlik numaranızı vermeyin.
Akıllı telefonunuz veya bilgisayarınız ele geçirildiğinde verilerinizin güvenceye alınmasının bir yararı olmaz. Çevrimiçi takip edilmeyi önlemek için çevrimiçi yaşamınızı temel olarak güvende tutmalısınız.
Catfishing (sahte kimlikle kandırma) nedir?
Catfishing, sahte bir çevrimiçi kimlikle belirli bir kurbanı hedef alarak dolandırıcılık yapmak veya onu kandırmaktır. Catfishing yöntemine başvuranlar, kurbanlarını samimi fotoğraflar veya videolar göndermeye ikna edip ardından şantaj yapabilir veya yakın ilişki kurup aniden ortaya çıkan bir acil durum için para isteyebilirler.
Catfishing yöntemini kullananlar çok ikna edici olsalar da aldatmacalarını çeşitli yollarla tespit edebilirsiniz.
İnternette kötü niyetli biri tarafından takip ediliyorsanız sorunun kendinden çözüleceğini beklemeyip hemen harekete geçin.
Kendi raporlarınız, polis raporları ve ağlardan gelen e-postaları dahil olmak üzere ilgili tüm iletişimlerin kopyalarını kaydedin. Kanıtları bir USB bellekte veya harici sürücüde yedekleyin.
Kötü niyetli siber takip eylemleri, ABD'de geçerli olan 1994 tarihli Kadınlara Karşı Şiddet Yasası ve Birleşik Krallık’ta yürürlükte olan 1997 tarihli Tacizden Korunma Yasası gibi tacizle ilgili genel kanunlara tabidir. Kaliforniya, 1999'da kötü niyetli siber takip eylemlerini özellikle suç olarak ele alan ilk eyalet düzeyindeki yasayı oluşturmuş ve diğer eyaletler de bunu izlemiştir.
Kötü niyetli siber takipçiliğin ciddi bir suç olarak kabul edilmesi gerçekten iyi atılmış bir adım çünkü bu eylemler insanların hayatlarını mahvedebilir, ancak sizinkini mahvetmek zorunda değildir.
İlgili bağlantılar
Online Flört Dolandırıcılığının Anatomisi - Siber Romantizm Kurbanı Olmamak İçin Yapmanız Gerekenler