Siber zorbalık nedir?

Son yıllarda, zorbalık (birçok ebeveynin bildiği üzere) büyük bir artış gösterdi ve artık okul sonrası çıkan kavgalar veya teneffüs sırasındaki incitici yorumlarla sınırlı değil. Zorbalık uygulaması, günümüz teknolojisine ayak uydurarak siber alana sıkı bir şekilde entegre olmuştur. Yasal açıdan “siber zorbalık” olarak bilinen internete geçiş, zorbalığın kişinin refahı ve sağlığı üzerindeki yıkıcı etkilerini artırdı. Bunun nedeni büyük ölçüde dijital iletişim ortamlarının nefret dolu içeriğin hızlı dağıtımını ve çeşitliliğini kolaylaştırabilmesidir.

Günümüzde küçük bir kavga olarak başlayan olay, kısa sürede yüzlerce taciz edici mesaja dönüşebilir. Bazen siber zorbalık vakaları trajik olaylarla bile sonuçlanabiliyor. Şu anki haliyle, siber zorbalığı durdurmanın en iyi yolu (ebeveyn veya çocuk olarak) bu kavramı mümkün olduğunca anlamaktır, bu nedenle bu kılavuzu oluşturduk. Bugün siber zorbalığa son verilmesine yardımcı olun.

Siber Zorbalık Örnekleri

Siber zorbalık (bazen çevrimiçi zorbalık olarak da anılır), tanımı gereği, e-posta, doğrudan mesajlaşma platformları, sosyal medya, ses ve video platformları veya yazılı mesajlaşma aracılığıyla başka bir kişiye (veya kişilere) zorbalık yapmak için telefon, tablet, oyun konsolu veya bilgisayar gibi dijital teknolojiyi kullanmaktır. Bu kavram, başka bir kişiyi utandırmayı veya küçük düşürmeyi amaçlayan içeriğin paylaşılmasını veya yayınlanmasını içerir. Ulusal Eğitim İstatistikleri Merkezi ve Adalet Bürosu’na göre, ABD’deki 9-12. sınıflardaki öğrencilerin yüzde 16’sı (bu yaklaşık 6 çocuktan 1’ine karşılık gelir) kişisel olarak bir tür siber zorbalığa maruz kalmıştır.

Sosyal medya ve genel olarak internetle olan bağlantısı nedeniyle siber zorbalığı tespit etmek bazen zor olabilir. Daha da endişe verici olanı, bazı siber zorbalık vakalarının çok hızlı bir şekilde daha büyük suç eylemlerine dönüşebilmesidir. Sonuç olarak, ilerlemeye hazırlıklı olabilmeniz için çevrimiçi zorbalığın en belirgin örneklerinden bazılarını listeledik.

Doğrudan Taciz: Buna nefret dolu, aşağılayıcı veya kaba kısa mesajlar, e-postalar veya yorumlar (bir forumda veya sosyal medya aracılığıyla); birisine dijital olarak saldırmanın bir yolu olarak sohbet gruplarının kullanılması; mağdurun sosyal medya profillerinin kamusal alanlarında doğrudan kendisine veya dijital imajına saldıran saldırgan, ırkçı veya aşağılayıcı içerik yayınlamak dâhildir.

Sahtecilik ve Kimliğe Bürünme: Mağdurun kendi hesabının klonlanması veya kopyalanması (e-posta, telefon numaraları, Facebook, Twitter, Instagram vb. dâhil) ve sahte hesaplarla saldırgan veya istenmeyen içeriğin çevrimiçi olarak yayınlanması; birinin çevrimiçi profiline sızmak ve kişisel bilgilerini onun izni olmadan değiştirmek; bir kurbanın sahte bir çevrimiçi hesapla ilişki kurması için kandırılmasını tanımlamak için kullanılan bir terim olan “catfishing”.

Bilgi Hırsızlığı ve Yasa Dışı Paylaşım: Bir kişinin açık veya cinsel içerikli görüntü veya videolarının izinsiz olarak kamuya açık (sosyal medyada) şekilde yayınlanması veya başka kişiler arasında paylaşılması; bir kişinin bilgilendirilmiş rızası olmadan çıplak, müstehcen veya aşağılayıcı fotoğraflarını çekmek; mağdurun fiziksel zorbalığını tasvir eden video veya resimlerin kaydedilmesi veya paylaşılması; birini karalamaya yönelik söylentilerin veya bilgilerin yayılması; birinin kişisel bilgilerinin veya müstehcen görsellerinin/videolarının başka bir web sitesinde çevrimiçi olarak paylaşılması.

Yukarıdaki örneklerin çoğu artık birçok eyalette yasa dışı kabul ediliyor ve polisin müdahale etmesini gerektiriyor. Emin değilseniz onaylamak için her zaman yerel emniyet teşkilatınızla iletişime geçebilirsiniz.

Siber Zorbalığın Etkileri

Bir zorbalık biçimi olarak siber zorbalığın etkileri genellikle şok edici olurken bazen trajiktir ve yetişkinliğe kadar sürebilir. Zorbalığa maruz kalan çocuklarda depresyon ve çeşitli anksiyete bozuklukları da dâhil olmak üzere bir dizi farklı ruhsal sağlık sorunu ortaya çıkabilir. Ayrıca muhtemelen daha az arkadaşa sahip olacaklar, okula uyum sağlamada zorluk yaşayacaklar ve etraflarındaki insanlardan daha fazla şüphe duyacaklar.

a girl cyberbullied

Siber Zorbalık Nasıl Önlenir ve Durdurulur?

Fiziksel zorbalık gibi, siber zorbalığın devam etmesini önlemek için (yetişkin veya reşit olmayan biri olarak) alabileceğiniz bir dizi önlem vardır.

Birine Anlatın

Zorbalığın uzun vadeli etkileri üzerine yapılan bir araştırmaya göre gençlerin büyük çoğunluğu (bazı tahminlere göre %90 kadarı), siber zorbalığın bir sorun olduğu konusunda hemfikir; diğer tahminler ise gençlerin yaklaşık %63’ünün bunun “ciddi” bir sorun olduğuna inandığını belirtiyor. Ne yazık ki pek çok genç okulların, hükümetin ve sosyal medya şirketlerinin sorunu çözemediğine ve birçoğunun kendilerini haklarından mahrum ve izole edilmiş hissetmesine neden olduğuna inanıyor. Tam tersine, birçok genç ebeveynlerini siber zorbalığa karşı mücadelede etkili müttefikler olarak görüyor. Bu durumda, olası siber zorbalık vakalarına karşı dikkatli olma ve çocuklarına ulaşma konusunda ebeveynlere büyük bir sorumluluk düşüyor.

Çoğu durumda gençler, siber zorbalığın kurbanı olduklarını ebeveynlerine veya diğer yetişkinlere söylemekten çekinirler. Diğer zorbalık türlerine benzer şekilde, bu iletişim eksikliği genellikle utanç veya korkudan kaynaklanır. Mağdurlar genellikle öğretmenlerin ve ebeveynlerin istismarı durduramayacağından ve zorbanın bir yetişkine anlattığını öğrendiğinde tacizin daha da kötüleşeceğinden endişeleniyor. Çocuğunuzun siber zorbalığa uğradığını (veya siber zorba olduğunu) düşünüyorsanız mümkün olan en kısa sürede iletişime geçmeniz çok önemlidir. Sorunu çözmek için okul yöneticilerini ve/veya bir terapisti dâhil etmek gibi pratik yollar arayın. Siber zorbalığa uğradığınızı düşünüyorsanız derhal bir öğretmene, ebeveyne veya uygun bir yetişkine söyleyin.

Delilleri Saklayın

Çocuğunuzla konuştuktan sonra, siber zorbanın tüm gönderilerinin, dijital mesajlarının ve iletişimlerinin ekran görüntülerini alarak veya akıllı telefonunuzla bunların fotoğrafını çekerek hepsini kayıt altına alın. Ayrıca, saat ve tarihin yanı sıra mahkemede kullanılabilecek diğer ilgili bilgileri de kaydettiğinizden emin olun. Her şeyi okul yönetimine bildirin ve durumun daha ciddi olduğunu düşünüyorsanız polisi de olaya dâhil edin. Çoğu durumda zorbalık, çizgiyi aşarak kızdırmaktan suç niteliği taşıyan tacize dönüşür.

Etkileşimde Bulunmayın

Araştırmacılar, Kovid karantinasından bu yana gençler ve çocuklar arasında zorbalık/nefret söylemi miktarında %70’e varan artışla birlikte, belirli türdeki siber zorbalık saldırılarıyla mücadelede ana yollardan birinin etkileşimde bulunmamak olduğunu keşfetti. Siber zorbalık mağdurlarının genellikle bir saldırıyı görmezden gelmesi veya saldırıdan kaçınması ve durumu derhal uygun bir yetişkine bildirmesi daha iyidir. Zorbaların amacı, kurbanını öfkelendirmek ve saçma iddiaları veya kötü niyetli ifadeleri kabul etmesini sağlamaktır. Bir siber zorbanın girişimlerini görmezden gelmek, onların dijital ortamdaki gücünü en aza indirir. Aynı şekilde, saldırıları gözlemleyenlerin sorunları arkadaşlarına, aile üyelerine veya öğretmenlerine bildirmeye istekli olmaları gerekir.

Mağdur için iyi seçenek, zorbanın sosyal medya ve e-posta hesaplarını tamamen engellemektir. Facebook veya Instagram gibi birçok sosyal medya uygulamasında engelleme, yalnızca zorbayı mağdurun görüş alanından çıkarmakla kalmaz, aynı zamanda zorbanın artık doğrudan mağdurun profiline bağlanamayacağı ve hatta mağduru etiketleyen ortak kişilerin gönderilerini göremeyeceği anlamına da gelir.

Daha Fazla Bilgi

enough.org sitesine göre, Aralık 2022 itibarıyla, tüm gençlerin (13 ile 17 yaş arası) neredeyse yarısı (%46) siber zorbalığa maruz kaldı. Çevrimiçi anketler, öğretmenlerin siber zorbalığı günümüzde karşılaştıkları temel sınıf güvenliği sorunlarından biri olarak gördüklerini gösteriyor. Ebeveynler olarak çocuklarınızın internette ve akıllı telefonlarında ne yaptıkları hakkında her şeyi öğrenmeniz önemlidir. Çocuklarınızı çevrimiçi ortamda güvende tutmaya yönelik siber güvenlik seçeneklerini değerlendirin ve çocuklarınızı çevrimiçi ortamda korumak için daha sıkı önlemler alın.

Erkeklerin her zaman saldırgan olduğu ve kızların kurban olma ihtimalinin daha yüksek olduğu yaygın görülen bir yanılgıdır. Aslında araştırmalar, kızların da erkekler kadar hem kurban hem de zorba olma ihtimalinin olduğunu, erkek çocukların oyun konsolu kullanırken siber zorbalığa uğrama olasılığının daha yüksek olduğunu, kızların ise sosyal medya aracılığıyla siber zorbalığa uğrama olasılığının daha yüksek olduğunu gösteriyor.

Kapsamı Anlayın

Çoğu yetişkin, siber zorbalık davranışlarının sergilendiği en muhtemel yerlerin sosyal medya siteleri olduğuna inanıyor ve bu çoğu durumda doğrudur. Bununla birlikte, Amerikalı gençlerin yaklaşık %95’inin akıllı telefona erişimi olduğu (ve gençlerin %45’inin neredeyse sürekli çevrimiçi etkinlik bildirdiği) göz önüne alındığında, pek çok yetişkin ve ebeveyn, ergenler arasındaki siber zorbalığın potansiyel kapsamından habersiz olabilir. Siber zorbalık Facebook, Twitter, Instagram, TikTok veya Snapchat aracılığıyla gerçekleşebilirken, e-postalar, kısa mesajlar ve doğrudan mesajlaşma uygulamaları da siber zorbalık için eşit derecede ideal vektörlerdir. Akıllı telefon erişiminin neredeyse her yerde olması ve teknolojideki hızlı değişimler nedeniyle, olası tehditlerin önüne geçmek için çocuklarınızın dijital/internet bağlantılı cihazlarını sürekli olarak izlemek şarttır.

İşaretleri Fark Edin

Bazen siber zorbalığa maruz kalan bir çocuk her ergen gibi davranabilir; yani içine kapanır ve genellikle gününden bahsetmek veya kişisel bilgilerini ifşa etmek istemez. Bununla birlikte, göz önünde bulundurmanız gereken başka, daha incelikli işaretler de vardır; bunlar arasında en sevdikleri aktivitelere olan ilgi kaybı, notlarda açıklanamayan bir düşüş, derslerin kırılması, depresyon belirtileri ve uyku veya yeme alışkanlıklarında değişiklikler yer alır. Bu değişiklikler başka tür sorunların da göstergesi olabileceğinden, bilgisayarı kullanmaya karşı ani bir ilgi kaybı veya çevrimiçi olduktan veya akıllı telefonunu uzun süre kullandıktan sonra üzülme eğilimi fark ederseniz özellikle dikkatli olun. Saldırgan bir çocuk söz konusu olduğunda, onun telefon veya bilgisayar ayrıcalıklarını elinizden alırsanız aşırı öfkeye karşı dikkatli olun.

Verileri Güvende Tutun

En trajik siber zorbalık olaylarından bazılarında, siber zorbalar kurbanların sahte Facebook profillerini oluşturup kimliğe bürünme yoluyla istismar gerçekleştirmişlerdir. Sonuç olarak, çevrimiçi paylaşım davranışınız söz konusu olduğunda sizin ve çocuğunuzun dikkatli olması önemlidir. Sizin veya çocuğunuzun internette yayınladığı kişisel fotoğrafların ve bilgilerin sayısını sınırlamak da iyi bir fikirdir. Güvenli parolaların nasıl oluşturulacağını anladığından ve bunların düzenli olarak değiştirilmesi gerektiğini bildiğinden emin olun.

Siber zorbaların kaba ve saldırgan yorumlar yayınlamak için kurbanlarının profillerini ele geçirdikleri de bilindiğinden, gençler sosyal medya profillerini her zaman “özel” olarak ayarlamalı ve tanımadıkları kişilerden gelen mesajları görmezden gelmelidir. Günümüzün kapsamlı internet güvenliği çözümleri, çocuklarınızın hesaplarını ve çevrimiçi kimliklerini güvende tutmanıza yardımcı olabilecek parola yönetimi araçlarını ve diğer siber güvenlik özelliklerini içerir.

Onlardan Biri Olmayın

dosomething.org’un belirttiği gibi, bazı mağdurlar zorbalara karşı mücadele ederken kendileri zorba hâline geliyor. Kurban ve saldırgan, kendilerini savunma çabası içinde bir tür “ileri geri” hareket etmeye başlarlar ve bu da zorbalık davranışını (her iki taraf için de) artırma eğilimindedir. Çocuğunuzu, başkalarının duygularına ve çevrimiçi mahremiyetine saygılı olma konusunda eğittiğinizden emin olun. Misilleme yapma dürtüsünü anladığınızı ancak dâhil olmamanın uzun vadede en iyisi olduğunu açıkça belirtin.

Destek Olun

Birbirinize destek olmanız ve siber zorbalığa karşı uzun vadeli çözümler aramanız önemlidir. 2015’te Kanada’da çıkarılan bir yasa önergesi, bir kişinin onayı olmaksızın görüntülerinin yayılmasını yasa dışı hâle getirdi ve polise suç işlendiğine dair “şüphe için makul sebeplerin” olmasına dayanarak internet kullanıcıları hakkında bilgi toplama yetkisi verdi. Önerge o zamandan beri çocukları internette güvende tutacak gelecekteki mevzuat için bir yol haritası hâline gelmiştir. Bugün siber zorbalık, Kanada Ceza Kanunu kapsamında suç niteliği taşıyan taciz, korkutma, gasp, kimlik hırsızlığı, nefreti kışkırtma ve onur kırıcı iftira da dâhil olmak üzere bir dizi farklı yasal sonuç doğurmaktadır.

ABD’de siber zorbalık aynı suçlamaların çoğuna eşit sayılabilir (koşullara bağlı olarak) ancak yasalar eyaletten eyalete değişir. Sonuç olarak, haklarınızı anlamanız ve işler kontrolden çıkarsa veya siber zorbalığa maruz kalma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunuzu hissederseniz durumu uygun yetkililere iletmeniz önemlidir.

Zorbaları Sorumlu Tutun

“Çocuk psikologları, gençlik danışmanları, dijital medya uzmanları ve kolluk kuvveti görevlileriyle iş birliği içinde” oluşturulan makine öğrenimi tabanlı uygulama Bark, hem doğrudan siber zorbalığa hem de siber zorbalığın kurbanı olma işaretlerine karşı izleme ve koruma sunuyor. Yalnızca 2020’nin ilk yarısında 165.000’den fazla ağır zorbalık vakası tespit etti.

Yukarıdaki istatistikler şunu açıkça ortaya koyuyor: Siber zorbalık kalıcı ve ciddi bir sorundur. Ancak veriler, dikkat edilmesi gereken işaretler ve bazı eyleme geçirilebilir çözümlerle donanmış olan ebeveynler ve gençler, siber zorbalığa karşı gidişatı değiştirmeye yardımcı olabilir.

İlgili makaleler:

Önerilen ürünler:

Siber zorbalık nedir?

Kaspersky

Siber zorbalığın dünya çapında yükselişe geçmesiyle birlikte bunun ne olduğunu, neye benzediğini ve nasıl önlenip durdurulacağını anlamak önemlidir. Daha fazlasını okumak için tıklayın.