Yüz Tanıma nedir? – Tanım ve Açıklama
Yüz tanıma nedir?
Yüz tanıma, bir kişinin yüzünü kullanarak kimliğini tanımlamanın veya doğrulamanın bir yoludur. Yüz tanıma sistemleri, kişileri fotoğraflarda, videolarda ya da gerçek zamanlı olarak tanımlamak için kullanılabilir.
Yüz tanıma, biyometrik güvenliğin bir kategorisidir. Diğer biyometrik yazılım biçimleri arasında ses tanıma, parmak izi tanıma ve retina ya da iris tanıma bulunur. Bu teknoloji, çoğunlukla güvenlik ve emniyet uygulamalarında kullanılsa da teknolojiye olan ilgi diğer kullanım alanlarında da her geçen gün artıyor.
Yüz tanıma nasıl çalışır?
Birçok insan, iPhone'un kilidini açmak için kullanılan FaceID (bu, yüz tanımanın yalnızca tek bir uygulamasıdır) sayesinde yüz tanıma teknolojisine aşinadır. Genelde, yüz tanıma bir kişinin kimliğini belirlemek için devasa bir fotoğraf veritabanı kullanmaz; yalnızca bir kişiyi cihazın tek sahibi olarak belirler ve diğer kişilerin erişimini engeller.
Telefonların kilidini açmanın dışında yüz tanıma, özel kameraların önünden geçen insanların yüzlerini, izleme listesinde bulunan insanların fotoğraflarıyla karşılaştırarak çalışır. İzleme listesinde, herhangi bir suç işlediğinden şüphelenilmeyen insanlar da dahil olmak üzere herkesin fotoğrafı bulunabilir ve görüntüler, sosyal medya hesapları dahil her yerden alınabilir. Yüz tanıma teknolojisi sistemleri birbirinden farklıdır ancak genelde aşağıdaki gibi çalışırlar:
1. adım: Yüz algılama
Kamera, ister tek başına ister kalabalık içerisinde olsun, yüz görüntüsünü algılar ve bulur. Görüntü, kişiyi doğrudan karşıdan veya yan profilden gösterebilir.
2. adım: Yüz analizi
Ardından, yüzün görüntüsü kaydedilip analiz edilir. Çoğu yüz tanıma teknolojisi, 3D yerine 2D görüntüler kullanır çünkü 2D görüntüyü halka açık fotoğraflarla veya bir veritabanındakilerle daha kolay eşleştirir. Yazılım, yüzünüzün geometrisini okur. Ana faktörler arasında gözleriniz arasındaki mesafe, göz çukurlarınızın derinliği, alından çeneye olan mesafe, elmacık kemiklerinizin şekli ve dudaklar, kulaklar ve çenenin hatları bulunur. Amaç, yüzünüzü ayırt edici kılan belirgin noktaları tanımlamaktır.
3. adım: Görüntüyü veriye çevirme
Yüz yakalama işlemi, kişinin yüz özelliklerini baz alarak analog bilgileri (yüz) dijital bilgiler kümesine (veri) dönüştürür. Yüzünüzün analizi, temelde bir matematik formülüne dönüştürülür. Bu sayısal koda yüz izi adı verilir. Parmak izlerinin benzersiz olması gibi, her insanın kendine özgü bir yüz izi vardır.
4. adım: Eşleştirme
Ardından yüz iziniz, bilinen diğer yüzlerden oluşan bir veritabanıyla karşılaştırılır. Örneğin, FBI'ın çeşitli eyalet veritabanlarından alınan 650 milyon fotoğrafa erişimi vardır. Facebook'ta, bir kişinin adıyla etiketlenen tüm fotoğraflar Facebook'un veritabanına girer ve yüz tanıma için kullanılabilir. Yüz izinizin yüz tanıma veritabanındaki bir görüntüyle eşleşmesi durumunda bir karar verilir.
Yüz tanıma, tüm biyometrik ölçüm yöntemlerinin en doğalı olarak kabul edilir. Genelde kendimizi ve başkalarını parmak izi ya da irislerinden ziyade yüzlerine bakarak tanıdığımız için bu mantıklı bir görüştür. Dünya nüfusunun yarısından fazlasının düzenli olarak yüz tanıma teknolojisiyle etkileşimde bulunduğu tahmin edilmektedir.
Yüz tanıma nasıl kullanılır?
Yüz tanıma teknolojisi, çok çeşitli amaçlar için kullanılır. Bunlar:
Telefonların kilidini açma
En son model iPhone'lar da dahil olmak üzere birçok telefon, cihazın kilidini açmak için yüz tanıma teknolojisini kullanır. Bu teknoloji, kişisel verileri korumak için güçlü bir yöntem sunar ve telefonun çalınması durumunda hassas verilere erişilmesini engeller. Apple, rastgele bir yüzün sizin telefonunuzun kilidini açma olasılığının milyonda bir olduğunu beyan etmiştir.
Kanunun uygulanması
Yüz tanıma, emniyet güçleri tarafından sık sık kullanılır. Bu NBC raporuna göre teknoloji, ABD'deki emniyet kurumları tarafından gittikçe daha fazla kullanılmaktadır. Bu, diğer ülkeler için de geçerlidir. Polisler, tutukluların sabıka fotoğraflarını toplar ve bunları yerel, eyalete ait ve federal yüz tanıma veritabanlarıyla karşılaştırır. Tutuklunun fotoğrafı çekildiğinde bu fotoğraf, polisin daha sonra gerçekleştireceği suç araştırmalarında taranması için veritabanlarına eklenir.
Bununla birlikte mobil yüz tanıma teknolojileri sayesinde polisler; akıllı telefon, tablet ya da diğer taşınabilir cihazları kullanarak sahada bir sürücünün veya yayanın fotoğrafını çekebilir ve bu fotoğrafı kimlik saptama için bir veya daha fazla yüz tanıma veritabanıyla anında karşılaştırabilir.
Havaalanları ve sınır denetimi
Yüz tanıma teknolojisi, dünyanın dört bir yanındaki havaalanlarında görmeye alıştığımız bir manzara haline geldi. Giderek daha fazla sayıda yolcu biyometrik pasaport kullanıyor ve kapıya daha hızlı ulaşmak için genelde uzun olan pasaport kontrolü sırasını atlayıp bunun yerine otomatik e-pasaport denetiminden geçiyor. Yüz tanıma, bekleme sürelerini azaltmanın yanı sıra havaalanlarının güvenliği artırmasına da olanak tanıyor. ABD İç Güvenlik Bakanlığı, yüz tanımanın 2023 yılı itibarıyla yolcuların %97'sinde kullanılacağını tahmin ediyor. Havaalanları ve sınır geçişlerinin yanı sıra teknoloji, Olimpiyatlar gibi büyük ölçekli etkinliklerde güvenliği artırmak için de kullanılıyor.
Kayıp kişilerin bulunması
Yüz tanıma, kayıp kişileri ve insan kaçakçılığı kurbanlarını bulmak için de kullanılabilir. Kayıp kişilerin veritabanına eklendiğini varsayalım. Bu durumda bu kişiler ister havaalanı, ister mağaza, ister başka bir kamuya açık alanda olsun, yüz tanıma tarafından tanındığı anda emniyet güçlerine haber verilebilir.
Mağaza suçlarının azaltılması
Yüz tanıma; bilinen dükkan hırsızları, organize mağaza suçluları veya dolandırıcılık geçmişine sahip insanlar mağazalara girdiğinde onları tanımak için kullanılır. Potansiyel olarak tehdit oluşturan müşteriler mağazaya girdiğinde, kayıp önleme ve mağaza güvenliği yetkililerinin haberdar edilebilmesi için kişilerin fotoğrafları geniş suçlu veritabanlarıyla eşleştirilir.
Mağaza deneyiminin iyileştirilmesi
Yüz tanıma teknolojisi, müşterilerin bayi deneyiminin iyileştirilmesi için bir potansiyel sunar. Örneğin mağazalardaki danışma ekranları müşterileri tanıyarak satın alma geçmişlerine bağlı ürün önerilerinde bulunabilir ve müşterilere ürünün yerini gösterebilir. "Yüzle ödeme" teknolojisi, müşterilerin yavaş ödeme yöntemlerinin kullanıldığı uzun kasa kuyruklarını atlamasına olanak tanıyabilir.
Bankacılık
Biyometrik çevrimiçi bankacılık, yüz tanımanın diğer bir faydasıdır. Müşteriler, tek seferlik parolalar kullanmak yerine akıllı telefon ya da bilgisayarlarına bakarak işlemleri onaylayabilir. Yüz tanıma sayesinde korsanların ele geçirebileceği bir parola olmaz. Korsanların fotoğraf arşivinizi ele geçirmesi durumunda, biyometrik örnek kaynağının canlı bir insan mı yoksa sahte bir temsil mi olduğunu belirlemek için kullanılan "canlılık" algılama tekniği, fotoğraflarınızın sizi taklit etme amacıyla kullanılmasını (teoride) engeller. Yüz tanıma teknolojisi, banka kartlarını ve imzaları mazide bırakabilir.
Pazarlama ve reklam
Yüz tanıma, pazarlamacılar tarafından tüketici deneyimlerini iyileştirmek için kullanılmıştır. Örneğin, donmuş pizza markası DiGiorno, 2017 yılındaki bir pazarlama kampanyasında DiGiorno temalı partilerdeki insanların ifadelerini analiz ederek insanların pizzaya verdiği duygusal tepkileri ölçmek için yüz tanıma teknolojisini kullanmıştır. Bunun yanı sıra medya şirketleri, kullanıcıların film fragmanlarına ve TV pilot bölümlerindeki karakterlere tepkisini ölçmek ya da TV tanıtımlarının en ideal şekilde yerleştirilebilmesi için yüz tanımayı kullanır. Londra'daki Piccadilly Circus meydanındaki gibi yüz tanıma teknolojisine sahip reklam panoları aracılığıyla markalar özel olarak uyarlanmış reklamlar kullanabilir.
Sağlık
Hastaneler, hasta bakımına yardımcı olması için yüz tanımayı kullanır. Sağlık uzmanları; hasta kayıtlarına erişmek, hasta kaydını kolaylaştırmak, hastalardaki duyguları ve acıyı algılamak ve hatta belirli genetik hastalıkları tanılamaya yardımcı olması için yüz tanıma teknolojisinin kullanımını test etmektedir. AiCure, hastaların ilaçlarını reçeteye uygun şekilde aldığından emin olmak için yüz tanımayı kullanan bir uygulama geliştirdi. Biyometrik teknolojinin ucuzladıkça sağlık sektöründe daha fazla uygulamaya uyarlanması bekleniyor.
Öğrenci ve çalışan devamsızlığını izleme
Öğrencilerin dersleri asmadığından emin olmak için Çin'deki bazı eğitim kurumlarında yüz tanıma kullanılıyor. Tabletlerle öğrencilerin yüzleri taranıp veritabanındaki fotoğraflarla eşleştiriliyor ve kimlikleri doğrulanıyor. Daha geniş çaplı olarak yüz tanıma teknolojisi, işverenlerin çalışan devamsızlığını takip edebilmesi için çalışanların iş yerine giriş ve çıkışında kullanılabilir.
Sürücüleri tanıma
Bu tüketici raporuna göre otomobil şirketleri, yüz tanıma teknolojisinin araba anahtarlarının yerini alması için çalışmalarını sürdürüyor. Bu durumda yüz tanıma teknolojisi, araca erişmek ve aracı çalıştırmak için anahtar yerine kullanılacak ve sürücülerin koltuk ve ayna konumu ayarları ile radyo istasyonları ön ayarlarını hatırlayacak.
Kumar bağımlılığını izleme
Yüz tanıma, kumar şirketlerinin müşterilerini daha kapsamlı bir şekilde korumasına yardımcı olabilir. Özellikle kumarhaneler gibi büyük, kalabalık alanlarda kumar alanlarına giren ve etrafta gezinen müşterileri takip etmek insan personel için zor bir iştir. Yüz tanıma teknolojisi sayesinde şirketler, kumar bağımlısı olarak kaydedilmiş kişileri tespit edebilir ve personelin, kişiyi uygun zamanda oyunu bırakması için uyarabilmesi adına bu kişilerin oyunlarını takip edebilir. Kumarhaneler, gönüllü yasaklı listesindeki kumarbazların kumar oynarken yakalanması durumunda büyük cezalar ödeyebilir.
Yüz tanıma teknolojisinin örnekleri
- Amazon, daha önce Rekognition adlı bulut tabanlı yüz tanıma hizmetini emniyet kurumlarına tanıttı. Ancak Haziran 2020'deki bir blog gönderisinde şirket, teknolojisinin polis tarafından kullanımı için bir yıllık erteleme planladıklarını duyurdu. Bunun arkasındaki gerekçe, insan haklarının ve sivil özgürlüklerin korunması adına ABD federal yasalarının hazırlanması için zaman tanımaktı.
- Apple; kullanıcıların telefonlarının kilidini hızlıca açmaları, uygulamalara giriş yapmaları ve satın alma işlemi gerçekleştirmeleri için yüz tanımayı kullanır.
- British Airways, ABD'den yapılan uçuşlarda yolcuların uçağa alımı için yüz tanımayı kullanır. Pasaportlarını veya biletlerini göstermeden uçağa binebilmeleri için yolcuların yüzleri kamera tarafından taranır ve kimlikleri doğrulanır. Hava yolu, yüz tanıma teknolojisini bir süredir Birleşik Krallık'ta Heathrow'dan yapılan yurt içi uçuşlarda kullanıyor ve bu havaalanından yapılan uluslararası uçuşlarda biyometrik biniş uygulaması için çalışmalarını sürdürüyor.
- ABD merkezli sağlık sigortası şirketi Cigna, dolandırıcılık olaylarını azaltmak amacıyla Çin'deki müşterilerinin sağlık sigortası taleplerini yazılı imza yerine fotoğraf kullanarak imzalamalarına müsaade ediyor.
- Coca-Cola, yüz tanıma teknolojisini dünyanın çeşitli bölgelerinde birçok şekilde kullanmıştır. Çin'deki bazı otomatlarında atık geri dönüştürdükleri için müşterileri ödüllendirme, Avustralya'daki otomatlarında kişiselleştirilmiş reklamlar verme ve İsrail'de etkinlik pazarlama bunun örnekleri arasındadır.
- Facebook, 2010 yılında ABD'de etiket önerme araçlarını kullanarak insanları fotoğraflarda otomatik olarak etiketlemeye başlamasıyla yüz tanıma teknolojisini kullanmaya başladı. Araç, kullanıcının yüzünü tarar ve bu kişinin kim olabileceğine dair önerilerde bulunur. 2019 yılında Facebook, daha gizlilik odaklı olma amacıyla bu özelliği isteğe bağlı hale getirmiştir. Facebook'un yüz tanıma sistemine girme ve sistemden çıkmaya ilişkin sağladığı bilgileri burada
- Google, yüz tanıma teknolojisini Google Fotoğraflar hizmetine ekledi ve fotoğrafları sınıflandırıp tanınan insanlara bağlı olarak otomatik olarak etiketlemek için kullanıyor.
- Makyaj ürünleri markası MAC, bazı fiziksel mağazalarında yüz tanıma teknolojisi aracılığıyla mağazalarındaki artırılmış gerçeklik aynalarını kullanarak müşterilerin makyaj malzemelerini sanal olarak "denemesine" olanak tanıyor.
- McDonald's, çalışanlarının müşterilere hizmet verirken güler yüzlü olup olmadığının analizi de dahil olmak üzere sunulan müşteri hizmetinin kalitesini değerlendirmek için Japonya'daki restoranlarında yüz tanıma teknolojisini kullanıyor.
- Yüz tanıma yazılımının öncülerinden olan Snapchat, markaların ve şirketlerin kullanıcıların yüzüne göre şekillenen filtreler oluşturmasını mümkün kılıyor. Sosyal medyada her yerde gördüğümüz sevimli köpek filtreleri ve çiçekten taç filtreleri de bu teknolojiyi baz alıyor.
Yüz tanıma teknolojisi sağlayan teknoloji şirketleri arasında şunlar bulunur:
- Kairos
- Noldus
- Affectiva
- Sightcorp
- Nviso
Yüz tanıma teknolojisinin avantajları
Yüz tanıma teknolojisinin, akıllı telefonunuzun kilidini açmaktan başka avantajları da vardır:
Daha fazla güvenlik
Devletler düzeyinde düşünüldüğünde, yüz tanıma teröristlerin veya diğer suçluların tespit edilmesinde kullanılabilir. Kişisel düzeyde ise yüz tanıma, kişisel cihazları kilitlemeye yönelik bir güvenlik aracı olarak ve kişisel güvenlik kameraları için kullanılabilir.
Daha düşük suç oranı
Yüz tanıma; soyguncuların, hırsızların ve mülke izinsiz girenlerin izlenmesini kolaylaştırır. Yüz tanıma sistemi, yalnızca varlığıyla özellikle küçük suçlar için bir caydırıcı görevi görebilir. Fiziksel güvenliğin yanı sıra siber güvenlik için de faydaları vardır. Şirketler, bilgisayarlara erişmek için parolalar yerine yüz tanıma teknolojisini kullanabilir. Teoride, parolaların aksine ortada çalınacak veya değiştirecek bir şey olmadığı için bu teknoloji korsanlar tarafından saldırıya uğrayamaz.
Çevirme ve aramaya yönelik önyargıları ortadan kaldırma
Halkın sebepsiz yere çevirme ve aramaya ilişkin tepkisi polis için bir sorun yaratıyor. Yüz tanıma teknolojisi bu süreci iyileştirebilir. İnsanlar tarafından değil, otomatik olarak gerçekleştirilen işlemlerle kalabalıklar arasında şüphelileri ayırt edebilen yüz tanıma teknolojisi, potansiyel önyargıyı azaltabilir ve kanunlara uyan vatandaşların aranmasının önüne geçebilir.
Daha büyük kolaylık
Teknoloji yaygınlaştıkça, müşteriler kredi kartlarını veya nakit paralarını çıkarmaya gerek kalmadan mağazalarda yüzleriyle ödeme yapabilir. Bu, kasa kuyruklarında zamandan tasarruf sağlayabilir. Yüz tanıma için parmak izi veya diğer güvenlik önlemlerinde olduğu gibi herhangi bir temas gerekmediğinden (COVID sonrası dünyada idealdir) hızlı, otomatik ve sorunsuz bir doğrulama deneyimi sunulabilir.
Daha hızlı işlemler
Bir yüzün tanınması yalnızca bir saniye sürer, bu da yüz tanımayı kullanan şirketler için avantajlar sunar. Siber saldırıların ve gelişmiş hack araçlarının yaygınlaştığı günümüzde, şirketler hem güvenli hem de hızlı teknolojilere ihtiyaç duyar. Yüz tanıma, bir kişinin kimliğinin hızlı ve etkili bir şekilde doğrulanmasına olanak tanır.
Diğer teknolojilerle entegrasyon
Çoğu yüz tanıma çözümü, güvenlik yazılımlarının birçoğuyla uyumludur. Aslında teknolojiyi entegre etmek oldukça kolaydır. Bu, teknolojiyi uygulamak için gereken ek yatırım miktarını azaltır.
Yüz tanıma teknolojisinin dezavantajları
Bazı insanlar, ortada net bir fayda ya da gerekçe olduğu sürece kamusal alanlarda kayıt altına alınmayı umursamaz ve yüz tanımanın kullanılmasına itiraz etmezken bazıları bu teknolojiye sert bir şekilde karşı çıkmaktadır. Buna ilişkin bazı dezavantajlar veya endişeler şöyledir:
Gözetim
Bazı insanlar, artık her yerde görebileceğimiz video kameralar, yapay zeka ve veri analizleriyle birlikte yüz tanıma teknolojisi kullanımının kitlesel izlemenin önünü açabileceğinden ve bunun bireysel özgürlüğü kısıtlayabileceğinden endişelenmektedir. Yüz tanıma teknolojisi, hükümetlerin suçluları takip edip yakalamasına yardımcı olurken aynı zamanda her an sıradan ve masum insanları da izlemelerini mümkün kılar.
Hata ihtimali
Yüz tanıma verileri hatasız değildir; bu da insanların işlemedikleri suçlar nedeniyle zan altında kalmasına yol açabilir. Örneğin, kamera açısındaki küçük bir değişiklik ya da yeni bir saç stili gibi küçük dış görünüş değişiklikleri hataya sebep olabilir. 2018 tarihli haberinde Newsweek, Amazon'un yüz tanıma teknolojisinin hatalı bir şekilde ABD Kongresinin 28 üyesini çeşitli suçlar için tutuklanan mahkumlar olarak tanımladığını bildirdi.
Gizliliğin ihlali
Etik ve gizlilik, bu konuda en çok tartışmaya neden olan meselelerdir. Hükümetlerin birçok vatandaşın fotoğraflarını onaylarını almadan sakladığı bilinen bir şeydir. 2020 yılında Avrupa Komisyonu, gizlilik ve etik suistimalini engellemeye yönelik yasal çerçevenin oluşturulmasına zaman tanımak adına kamusal alanlarda yüz tanıma teknolojisinin kullanımını beş yıla kadar yasaklamayı değerlendirdiğini açıkladı.
Devasa veri depoları
Yüz tanıma yazılımı, doğru sonuçlar sunmak için devasa veri kümelerini "öğrenmesi" gereken makine öğrenimi teknolojisine dayanır. Bu tür büyük veri kümeleri için sağlam veri depolama alanları gerekir. Küçük ve orta boyuttaki işletmeler, gerekli verileri saklamak için yeterli kaynaklara sahip olmayabilir.
Yüz tanıma güvenliği: Kendinizi nasıl koruyabilirsiniz?
Biyometrik veriler genelde en güvenilir kimlik doğrulaması yöntemlerinden biri olarak kabul edilse de kayda değer riskler taşır. Çünkü kredi kartı bilgileri ele geçirilen bir kişi, kredi kartını dondurma ve ele geçirilen kişisel bilgileri değiştirmek için adımlar atma seçeneğine sahiptir. Peki dijital "yüzünüzü" kaybettiğinizde ne yapabilirsiniz?
Dünyanın her yerinde biyometrik bilgiler, siber güvenlik konusunda farklı seviyelerde yetkinliğe sahip şirketler ve hükümetler tarafından her geçen gün daha fazla miktarda kaydedilmekte, depolanmakta ve analiz edilmektedir. Dolayısıyla tüm bu verileri tutan ve işleyen altyapının ne kadar güvenli olduğu sorusu giderek daha fazla sorulmaktadır.
Yüz tanıma göreceli olarak yeni bir teknoloji olduğu için bu alandaki yasalar da gelişmektedir (ve bazı ülkelerde yoktur). Bilgileri ele geçirilen sıradan vatandaşların izleyebileceği kanun yolları oldukça az sayıdadır. Siber suçlular genelde yetkili kurumlardan sıyrılır ya da olay gerçekleştikten yıllar sonra cezalandırılırken kurbanlarının zararı karşılanmaz ve kendi başlarının çaresine bakmak zorunda kalırlar.
Yüz tanımanın kullanımı yaygınlaştıkça korsanların yüz verilerinizi çalarak dolandırıcılık yapabileceği alanlar da artmaktadır.
Kapsamlı bir siber güvenlik paketi, çevrimiçi gizliliğinizi ve güvenliğinizi korumanın vazgeçilmez bir parçasıdır. Tüm cihazlarınız için koruma sağlamanın yanı sıra antivirüs, fidye yazılımından koruma, mobil güvenlik, parola yönetimi, VPN ve ebeveyn denetimini de içeren Kaspersky Security Cloud çözümünü tavsiye ediyoruz.
Biyometrik teknoloji, oldukça güçlü güvenlik çözümleri sunar. Risklere rağmen sistemler kullanışlıdır ve kopyalanmaları zordur. Bu sistemler, faydaları en üst düzeye çıkarırken riskleri en düşük düzeye indirme amacıyla gelecekte geliştirilmeye devam edecektir.
İlgili makaleler:
Yüz Tanıma nedir? – Tanım ve Açıklama
Kaspersky
